Sztuka samplingu w muzyce produkcyjnej

Samplowanie w muzyce polega na transformacji. Artyści i producenci mogą wziąć wyizolowany fragment wokalu i przekształcić go w coś zupełnie innego, na przykład w linię basu. Mogą kształtować uderzenia perkusji w melodyjne frazy lub tworzyć zupełnie nowe instrumenty z nieoczekiwanych dźwięków, takich jak skrzypiące drzwi lub kapiący kran.

Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o sztuce samplowania, o kwestiach prawnych i kreatywnych, które należy wziąć pod uwagę, oraz o roli samplingu w przemyśle muzycznym.

 

Podstawy samplingu

Samplowanie w muzyce polega na używaniu fragmentów audio, od pojedynczej nuty do całej melodii, i przekształcaniu ich w coś nowego i unikalnego tak, aby pasowały do twoich utworów.

Sampling składa się z trzech głównych etapów:

• Nagranie (Recording): przechwycenie dźwięku lub utworu muzycznego, który wpadł Ci w ucho i który chcesz samplować

• Manipulacja (Manipulating): zmiany wysokości dźwięku, rozciąganie czasu trwania, dostosowywanie EQ, nakładanie próbek na inne dźwięki lub dodawanie efektów, takich jak pogłos (reverb) i opóźnienie (delay)

• Łączenie (Blending): dostosowywanie głośności, używanie panoramy i włączanie innych efektów, aby nowy dźwięk dobrze komponował się z utworem lub kompozycją

Samplowanie jest podstawową i często wykorzystywaną częścią nowoczesnej produkcji muzycznej, ponieważ daje artystom i producentom nieskończone możliwości dodawania charakteru i głębi do swoich utworów.

 

Kreatywne i prawne strony samplingu

Sampling stąpa po cienkiej linii między artystyczną innowacyjnością a przepisami dotyczącymi praw autorskich, co czyni go zarówno kreatywnym placem zabaw, jak i potencjalną prawną miną.

Legalność samplowania muzyki

Samplowanie muzyki jest legalne, jeśli masz pozwolenie od właściciela praw autorskich.

W 1989 roku, De La Soul został pozwany przez The Turtles za wykorzystanie sampla bez pozwolenia, ale ugoda została zawarta poza sądem. Pozew Gilberta O'Sullivana przeciwko raperowi Biz Markie (1991r.) ustanowił precedens w sprawach dotyczących nielicencjonowanego samplowania muzyki.

O'Sullivan wygrał i zamiast ugody w sprawie tantiem, zażądał od wytwórni wycofania albumu, aby mogli całkowicie usunąć piosenkę z kolejnego wydania. Stanowiło to duży precedens w sprawach dotyczących nielicencjonowanego samplingu.

Jedną z kwestii prawnych związanych z samplowaniem muzyki jest manipulowanie cudzymi treściami w taki sposób, że stają się one nierozpoznawalne. Europejski Trybunał Sprawiedliwości prowadził sprawę dotyczącą dwóch producentów oskarżonych o samplowanie sekwencji perkusyjnej z albumu ‘Kraftwerk’. Trybunał orzekł, że zgoda nie jest potrzebna, jeśli sampel jest nierozpoznawalny w stosunku do oryginału.

Aby chronić swoje prawa autorskie, artyści i wytwórnie używają obecnie algorytmów do wykrywania muzyki zawierającej sample, gdy treści są przesyłane na platformy takie, jak YouTube i Spotify. Sprawiło to, że korzystanie z nielicencjonowanych sampli stało się bardziej ryzykowne niż kiedykolwiek wcześniej.

Wstępna zgoda (pre-clearance) i biblioteki muzyczne

Artyści i wytwórnie płytowe również szybko dostrzegli istnienie rynku samplingu i zaczęli na nim zarabiać. Wiele wytwórni i wydawców oferuje obecnie „pre-clearing”, w ramach którego artyści mogą z wyprzedzeniem uzyskać zgodę na wykorzystanie sampla. Jest to znacznie mniej stresujące i czasochłonne niż stara metoda, polegająca na wykorzystaniu sampla w pierwszej kolejności, a dopiero później staraniu się o zgodę - to często prowadziło do opóźnień i potencjalnych problemów prawnych.

Tam, gdzie nie jest to możliwe, organizacje zajmujące się prawami wykonawczymi (PRO), takie jak ASCAP, BMI, SESAC, MCPS/PRS i ZAiKS w Polsce, ułatwiają identyfikację i kontakt z właścicielami praw autorskich dzięki ich rozległym bazom danych kompozycji i masterów.

Opracowano również biblioteki sampli, aby zaspokoić potrzeby producentów i artystów poszukujących wstępnie oczyszczonych dźwięków. Minusem jest to, że twój utwór może nie być jedynym, który wykorzystuje dany sampel. Bez względu na to, jak bardzo poprawisz plik audio, istnieje ryzyko, że nie będzie on brzmiał tak unikalnie, jak chcesz. Oczywiście, odkrycie czegoś, co brzmi oryginalnie i niepowtarzalnie jest nadal możliwe na tych platformach - często wymaga jednak więcej szukania i uważnego ucha.

Historia i ewolucja samplingu

Historia samplingu sięga lat czterdziestych XX wieku, kiedy to francuscy kompozytorzy wykorzystywali nagrania taśmowe do tworzenia kolaży dźwiękowych, wczesnej formy tego, co obecnie nazywamy "muzyką konkretną".

W latach 60-tych, Mellotron wprowadził sampling do głównego nurtu, wykorzystując pętle taśmowe wyzwalane przez klawiaturę do odtwarzania wcześniej nagranych dźwięków.

W 1979r. pojawił się pierwszy cyfrowy sampler, Fairlight CMI. Wkrótce potem pojawiły się bardziej przystępne cenowo opcje, np. E-mu Emulator i kultowy Akai MPC w 1988r. Urządzenia te znacznie ułatwiły producentom eksperymentowanie i kreatywne wykorzystanie sampli, obniżając barierę wejścia na rynek.

W latach 80. samplowanie stało się podstawą produkcji hip-hopowej. w latach 90. cyfrowe stacje robocze audio (DAW) zrewolucjonizowały ten proces, dając producentom jeszcze większą kontrolę i elastyczność.

Dzisiaj, muzycy i producenci mają dostęp do ogromnych bibliotek sampli i zaawansowanych narzędzi do przetwarzania, takich, jak Ableton Live, FL Studio czy Logic Pro - bezpośrednio na swoich laptopach.

 
Wywiady z producentami i artystami

W rozmowie na łamach Playful, berlińska producentka i DJ’ka Canva stwierdziła: „Dzięki samplingowi możesz stworzyć zupełnie nową muzykę, która niesie ze sobą unikalne znaczenia, emocje i motywy. Myślę, że samplowanie może być całkiem fajne i może być nawet bardziej kreatywne niż inne techniki”.

Następnie podzieliła się tym, że kiedy używa sampla, „nigdy nie jest to mój główny element. Ważne jest, aby upewnić się, że nie jest w centrum i używać go, gdy czegoś brakuje, a ty po prostu szukasz innego elementu. Następnie po prostu dostosowuję sample do mojego utworu i upewniam się, że nadal jest to mój oryginalny utwór”.

Australijski DJ winylowy i producent muzyczny Tarkno również powiedział Playful, jak ceni autentyczność stojącą za wyborem sampla. „Jeśli chcesz samplować, postaraj się wnieść coś interesującego. Powinno to być coś, co reprezentuje ciebie. Idź do sklepu z płytami, posłuchaj 1000 płyt i znajdź jedną, która rezonuje z tobą. Nie próbuj muzyki tylko dlatego, że jest w internecie lub jest popularna. Spróbuj samplować muzykę, słuchając której poczujesz coś autentycznego”. Dodał: „Jeśli chcesz użyć sampla, to w porządku. Ale zobacz co możesz zrobić, na przykład rozebrać utwór na części, zmienić ścieżki lub nadać mu unikalny charakter, aby był bardziej oryginalny i osobisty dla ciebie”.

„Tak naprawdę nie sampluję zbyt wiele w mojej muzyce. Myślę, że w techno chodzi o znajdowanie nowych dźwięków, a nie o recykling starych. Jednak nie jestem temu przeciwny, ponieważ niektórzy ludzie potrafią tworzyć nierozpoznawalne sample i być niesamowicie kreatywni”.

Producentka i piosenkarka / autorka tekstów Elsa Hewitt ma interesujące podejście do samplingu, którym podzieliła się z Music Radar. „Remiksowanie moich własnych piosenek było naturalnym etapem w rozwoju mojej twórczości muzycznej. Zaczęłam to robić, ponieważ chciałam po prostu tworzyć bity, a moje piosenki były idealnym materiałem źródłowym”.

„Lubię też słuchać improwizacji lub nagrań terenowych i wyodrębniać z nich rytmiczne momenty - słucham fraz, naturalnego rytmu lub organicznego kształtu, czegoś, co wpada w ucho, a to często stanowi kluczowy element utworu”.

Rola samplingu w przemyśle muzycznym

Samplowanie pozostaje potężnym narzędziem, które może kształtować brzmienie wszystkiego; daje muzykom i producentom możliwość dodawania unikalnych tekstur i różnych elementów, aby stworzyć coś zupełnie świeżego i nowego.

Zarejestruj się w Universal Production Music i uzyskaj dostęp do naszej oferty sampli do swoich produkcji.